Hoe kunt u de pijn van uw patiënt beter beheersen?

Het valt niet te ontkennen dat tandartsen die de know-how hebben om pijn te kunnen bestrijden en/of in te perken, zeer gewild zijn. Omdat pijn complex is en specifiek voor elke persoon, is er geen gemakkelijke oplossing. Uw doel is om door optimale zorg een duurzame en prettige relatie met uw patiënt te creëren. We zullen zien dat veel vooroordelen een effectieve behandeling in de weg kunnen staan, maar sommige nieuwe benaderingen kunnen u in uw dagelijkse praktijk ondersteunen. Vandaag de dag is pijnbestrijding niet alleen gebaseerd op de gebruikte medicijnen, maar heeft het ook sterk te maken met de manier waarop u communiceert.

Pijn is een kwestie van perceptie

Pijn is een fenomeen dat door de hersenen wordt geproduceerd, en er zijn evenveel manieren hoe die pijn tot uiting komt als er verschillende mensen zijn. Vele factoren dragen bij tot de veranderlijkheid van pijn: genetische ongelijkheid, geslacht, opleiding, sociale achtergrond, cultuur, enz.

Omdat de uitdrukking van pijn zo varieert en van al deze componenten afhangt, wordt empathie lastiger: mensen hebben de neiging alleen pijn te herkennen waarmee ze zich persoonlijk kunnen identificeren. Beoefenaars moeten bepaalde vooroordelen overwinnen om te vermijden dat ze een deel van hun patiëntenbestand aan de kant laten staan. Vooral pijn bij vrouwen wordt systematisch onderschat en bijgevolg onderbehandeld. Bij een identiek medisch geval krijgen vrouwen minder morfine dan mannen. Gendervooroordelen of misvattingen in verband met biologische verschillen komen vaak voor in het medische systeem, en hebben ertoe geleid dat artsen denken dat vrouwen hun pijnrapporten overdrijven. Deze verschillen zijn in een aantal studies aan het licht gekomen.^[1]

Bovendien heeft een recente studie nu bevestigd dat vrouwen eigenlijk gevoeliger zijn voor bepaalde soorten pijn. Zij hebben bijvoorbeeld twee keer zoveel receptoren in hun gezicht: vrouwen hebben er 34, tegenover 17 bij mannen. Dit verschil kan de bewering ondersteunen dat vrouwen een andere gevoeligheid voor pijn vertonen.^[2]

Pijnniveaus worden ook vaak onderschat voor zwarte patiënten en andere etnische minderheden, met name als gevolg van misvattingen over biologische verschillen, wat leidt tot een kloof in behandeling en patiëntenzorg. Uit een retrospectieve studie bleek bijvoorbeeld dat zwarte patiënten aanzienlijk minder vaak pijnstillers kregen voor extremiteitsbreuken op de spoedafdeling dan witte patiënten (57% tegen 74%), ondanks vergelijkbare zelfgerapporteerde pijn.^[3]

Ook kunnen mensen door hun sociaal-culturele achtergrond anders uiting geven aan hun pijn. Zo kunnen stereotypen over mannelijkheid sommige mannen ervan weerhouden hun pijn effectief te uiten.^[4] Als tandarts is het daarom van cruciaal belang om aandachtig te blijven en tegelijkertijd de hoogste graad van zorg te verlenen. Het is echter niet altijd gemakkelijk om te weten wat in elke situatie moet worden aanbevolen. Recente studies hebben nieuwe mogelijkheden voor pijnbestrijding in de patiëntenzorg geïntroduceerd.

Nieuwe pijnbehandelingen

Om ervoor te zorgen dat uw patiënten in uw praktijk een optimale pijnbestrijding krijgen, is er nu een hele reeks nieuwe technieken die u kunt ontdekken of verder uit kunt diepen. Uw patiënten zijn de enigen die u kunnen vertellen wat ze voelen. Hun medewerking is van cruciaal belang voor de beoordeling van de intensiteit van de pijn en de doeltreffendheid van de voorgestelde behandelingen. Nieuwe manieren om pijn te beheersen houden dan ook rekening met de patiënt als geheel, door een beroep te doen op al zijn fysieke maar ook mentale middelen. Een goede communicatie is voortaan de sleutel tot het optimaliseren van de therapeutische relatie. Om deze uitdaging met succes aan te gaan, volgen hier enkele richtlijnen die u op de goede weg zullen helpen.

Gebruik actief luisteren om pijn te verlichten

Deze techniek omvat twee aspecten:

• Empathie: Het is absoluut noodzakelijk dat u gelooft wat uw patiënt u over zijn pijn vertelt. Er is niets denkbeeldigs in hun perceptie, zelfs als het voor u overdreven lijkt. Het is hun eigen ervaring van de pijn, die door emotie kan worden versterkt.
• Kennis delen: Als tandarts kun je het beste een partnerrelatie met de patiënt aangaan. Als u uw kennis met hen deelt en procedures in detail uitlegt, betrekt u hen bij hun zorg en stelt u hen gerust. Leg daarom, voordat u met een behandeling begint, het doel, de verschillende fasen en het daaropvolgende behandelplan aan uw patiënt uit. Nodig hem ten slotte uit om u vragen te stellen die u op een eenvoudige en nauwkeurige manier zult beantwoorden. Door hun algemene vertrouwen te winnen, kunt u samen een authentiek en uitvoerbaar zorgplan opstellen dat de angst van de patiënt vermindert, zodat het minder invloed heeft op de pijnexpressie.

Schalen gebruiken om pijn uit te drukken

U kunt een aantal hulpmiddelen gebruiken om een patiënt te helpen zijn gevoelens van pijn uit te drukken. Tot de meest gebruikte behoren:

De visueel analoge schaal (VAS) : een kleine liniaal waarop patiënten hun pijnintensiteit moeten aangeven door een aanduider van het ene uiteinde naar het andere te bewegen. Op de achterkant van de liniaal, die bestemd is voor de beoordelaar, staat een schaal van 0 tot 10 (of 0 tot 100 mm). Het feit dat twee patiënten hun pijn tussen 7 en 10 schatten, betekent echter niet dat zij dezelfde intensiteit zullen ervaren. Deze beoordeling moet vergezeld gaan van een dialoog tussen de zorgverlener en de patiënt.

De Numeric Rating Scale (NRS): De zorgverlener vraagt de patiënt om zelf het huidige pijnniveau te beoordelen door het cijfer van 0 tot 10 te omcirkelen dat het pijnniveau het best beschrijft. Een score van 0 is “geen pijn”. Een score van 10 is de “ergst denkbare pijn”.

Beide methoden kunnen worden gebruikt om pijn te beoordelen, maar kunnen ook worden gebruikt om een mate van angst uit te drukken.

Kalmerend gedrag en taal

Leer de angst van de patiënt te kalmeren door op uw woordkeuze te letten. Gezondheidszorg in de kindertijd of een slechte ervaring kunnen leiden tot ongegronde angst. Uw taalgebruik, zowel verbaal als non-verbaal, indien consequent, zal de patiënt geruststellen. Als u zegt: “Ik luister” moet uw houding dit bevestigen: kijk niet uit het raam of raadpleeg niet tegelijkertijd een ander dossier. Dit wordt duidelijk als u de “3V-regel” in overweging neemt, gebaseerd op studies die in 1967 werden gepubliceerd door professor Albert Mehrabian, volgens welke slechts 7% van de communicatie verbaal is (gesproken woord), 38% van deze communicatie vocaal is (toon en geluid van de stem), 55% visueel is (gezichtsuitdrukking en lichaamstaal). Dit betekent dat maar liefst 93% van de communicatie non-verbaal is.^[5]

Woorden hebben echter wel degelijk kracht, vooral wanneer ze worden gebruikt in medische hypnose. Dit is een techniek die steeds meer wordt toegepast in tandartspraktijken. Met deze techniek kunt u een toestand van ontspanning bij de patiënt teweegbrengen, door zijn aandacht elders te vestigen met behulp van een gekalibreerd ritme in uw spraak.

Hoe stap je uit je rol

Tijdens uw opleiding heeft u misschien geleerd om een klinische afstand te bewaren en een gelijkmatig temperament. U heeft misschien ook het advies gekregen niet te dicht bij uw patiënten te komen, uit angst hun lijden te absorberen en het zelf op te nemen. U heeft er echter alles bij te winnen door naar uw patiënten te luisteren en hun behoeften te onderzoeken en aan te voelen door hen vragen te stellen.

Cognitieve gedragstherapie (CGT)

Wanneer de pijn geen aanwijsbare lichamelijke oorzaak heeft, hoe ga je dan te werk als behandelaar? Het kan interessant zijn om de oorsprong te onderzoeken met behulp van psychologische therapieën zoals cognitieve gedragstherapie.

Enerzijds richt CGT zich op het verlichten van de uitingsvormen van een psychisch probleem om voorbij de acute episode te komen. Anderzijds maakt het een diepgaande studie van patronen in het leven van de persoon mogelijk. Dit diepgaande werk zal niet alleen leiden tot het begrijpen van de problemen en hun wortels, maar ook tot het wijzigen van de disfunctionele patronen.

CGT is de moeite van het onderzoeken waard, zowel voor het comfort van de patiënt als voor de productiviteit van de praktijk. Tandartsfobie kan namelijk leiden tot herhaalde afzeggingen, het steeds opnieuw plannen van afspraken, of het onvermogen om een zeer angstige patiënt te behandelen of gerust te stellen. Het kan een goed idee zijn voor uw praktijk om sommige patiënten te informeren over deze vorm van gedragstherapie. Deze wordt uitgevoerd door een psycholoog en is over het algemeen kort en doeltreffend omdat ze op een specifiek doel is toegesneden.

De integrale aanpak

Wanneer medicatie alleen niet meer helpt, wordt ernaar gestreefd de patiënt te helpen meer autonoom te worden in het begrijpen en beheersen van zijn pijn. Integratieve geneeskunde combineert standaardbehandelingen met alternatieve therapieën^[6] zoals acupunctuur, mindfulness, massage of Qigong-beoefening.^[7] De eerste stap is voorlichting over en bewustmaking van deze technieken. Er zijn opleidingen beschikbaar voor wie verder wil gaan en ze in zijn praktijk wil integreren.